Τομέας Μετάφρασης & Μεταφρασεολογίας

Η έρευνα που διεξάγεται στον Τομέα Μετάφρασης έχει ως άξονες τη μεταφρασεολογία, τη γλωσσολογική, πολιτισμική, κοινωνιολογική, ιδεολογική προσέγγιση της μετάφρασης, τη σημειολογία της μετάφρασης, την ορολογία, τη διαπολιτισμική μεσολάβηση, την αυτόματη επεξεργασία γλωσσών και την υπολογιστική γλωσσολογία με έμφαση στα μεταφραστικά εργαλεία.Μέλημα των ερευνητών του Τομέα αποτελεί τόσο η παρακολούθηση των εξελίξεων στο πεδίο της μεταφρασεολογίας όσο και των αλλαγών στη μεταφραστική πρακτική, ειδικά στο πλαίσιο του νέου υποδείγματος που διαμορφώνουν οι νέες τεχνολογίες. Στην προσπάθεια του να προωθήσει την επιστημονική έρευνα στο πεδίο της μετάφρασης-μεταφρασεολογίας, να καθιερώσει το πεδίο της μεταφρασεολογίας στη χώρας μας και να εγκαθιδρύσει έναν διαρκή διάλογο τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, ο Τομέας οργανώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα συνέδρια, ημερίδες, επιστημονικές συναντήσεις και σεμινάρια. 

Ο Τομέας Μετάφρασης πρωτοστάτησε, στο πλαίσιο της 3ης Συνάντησης Ελληνόφωνων Μεταφρασεολόγων το 2011, στην ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας (ΕΕΜ). Παράλληλα, ο Τομέας διοργανώνει σεμινάρια ενημερωτικού και επιμορφωτικού χαρακτήρα, σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα στο πεδίο της μετάφρασης και της μεταφρασεολογίας. Επίσης, μέσω του ΚΕΔΕΒΙΜ του ΑΠΘ, οργανώνει σεμινάρια επιμόρφωσης σε ειδικά θέματα της μετάφρασης.

Ο Τομέας φροντίζει να αναπτύσσει συνεργασίες με τα μεταφραστικά γραφεία, στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης των μεταπτυχιακών φοιτητών-τριών και για ερευνητικούς σκοπούς, όπως επίσης και με τους συλλόγους μεταφραστών. Τέλος, έχει συμμετάσχει ενεργά στη δημιουργία και την τροφοδότηση της Βιβλιογραφικής Μεταφρασεολογικής Βάσης Πληροφοριών από τον εκδοτικό οίκο J. Benjamins Publishing Company. Για την καλύτερη ανάπτυξη των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Τομέα, το 2004 ιδρύθηκε το «Εργαστήριο Μετάφρασης και Επεξεργασίας Λόγου», το οποίο ανήκει στον Τομέα και δραστηριοποιείται στα επιστημονικά πεδία της Μετάφρασης - Μεταφρασεολογίας και της Αυτόματης επεξεργασίας των φυσικών γλωσσών. Διευθυντής του Εργαστηρίου είναι σήμερα ο καθηγητής κ. Γραμμενίδης. Μέλη του Τομέα συμμετέχουν επίσης ενεργά ως ιδρυτικά μέλη σε δύο Εργαστήρια της Φιλοσοφικής Σχολής, το Εργαστήριο Σημειωτικής, με Διευθυντή τον καθηγητή Ε. Κουρδή, και το Εργαστήριο Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Σπουδών, στο οποίο πρώτη Διευθύντρια διετέλεσε η καθηγήτρια Τ. Δημητρούλια.

Τα μέλη του Τομέα διευθύνουν ελληνικά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα και συνεργάζονται σε άλλα.

DIALOGOS: Επικοινωνία στη διερμηνεία και τη μετάφραση στις δημόσιες υπηρεσίες προς γλώσσες μικρότερης διάδοσης

Το DIALOGOS είναι ένα πρόγραμμα ERASMUS+ που έχει ως στόχο την επιμόρφωση φυσικών ομιλητών Γλωσσών Μικρότερης Διάδοσης (Languages of Lesser Diffusion, LLD) στη διερμηνεία και τη μετάφραση στις δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και την παραγωγή μαθησιακών ενοτήτων και εκπαιδευτικού υλικού που θα απευθύνεται πρωτίστως στο κοινό αυτό. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι η αντιμετώπιση των εμποδίων επικοινωνίας των μεταναστών, ειδικά εκείνων που μιλούνε Γλώσσες Μικρότερης Διάδοσης στις χώρες υποδοχής, όπως η Ελλάδα, στις οποίες καταγράφεται έλλειψη ειδικευμένων επαγγελματιών μετάφρασης και διερμηνείας σε δημόσιες δομές.

Mέσα από την ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών και την εκπόνηση επιμορφωτικού υλικού, το πρόγραμμα αναμένεται να ενισχύσει μακροπρόθεσμα την επιτυχή ενσωμάτωση των μεταναστών στην αγορά εργασίας, προσφέροντάς τους μια επαγγελματική διέξοδο.

OI ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ DIALOGOS

  • Έρευνα σχετικά με τα περιβάλλοντα και τις συνθήκες επικοινωνίας για τους ομιλητές των Γλωσσών Μικρότερης Διάδοσης σε δημόσιες υπηρεσίες και δομές υποδοχής, προκειμένου να εντοπιστούν οι ανάγκες τους και τα τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
  • Δημιουργία μαθησιακών ενοτήτων και εκπαιδευτικού υλικού που θα απευθύνεται κυρίως σε ομιλητές Γλωσσών Μικρότερης Διάδοσης, ώστε να αποκτήσουν επαρκείς διαγλωσσικές και διαπολιτισμικές δεξιότητες και να μπορούν στη συνέχεια να αναλάβουν τον ρόλο των διερμηνέων και μεταφραστών σε περιβάλλοντα δημόσιων υπηρεσιών.

TA ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΤΟΥ DIALOGOS

  • Οδηγός Διερμηνείας και Μετάφρασης στις δημόσιες υπηρεσίες για Γλώσσες Μικρότερης Διάδοσης.
  • Χαρτογράφηση προγραμμάτων επιμόρφωσης και εκπαιδευτικού υλικού στη μετάφραση και τη διερμηνεία στις δημόσιες υπηρεσίες.
  • Παραγωγή υλικού επιμόρφωσης στη μετάφραση και τη διερμηνεία σε δημόσιες υπηρεσίες για Γλώσσες Μικρότερης Διάδοσης που θα είναι άμεσα προσβάσιμο και διαθέσιμο διαδικτυακά.

ΕΤΑΙΡΟΙ

Πανεπιστημιακά ιδρύματα:

  • Universidad de Alcalá (UAH)
  • Università degli studi di Genova (UNIGE)
  • Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)

ΜΚΟ & Φορείς:

  • Abrazando Ilusiones
  • Associazione San Marcellino
  • Αναπτυξιακή ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε. – ΑΟΤΑ

Επιστημονικά Υπεύθυνη: Ελπίδα Λουπάκη

Ερευνητική Ομάδα: Σ. Γραμμενίδης, Π. Χαραλαμπίδου, Α. Βιδενμάιερ

Για περισσότερες πληροφορίες: https://dialogoserasmus.eu/

DIALOGOS: Επικοινωνία στη διερμηνεία και τη μετάφραση στις δημόσιες υπηρεσίες προς γλώσσες μικρότερης διάδοσης (KA220-HED)

«ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ. Εθνική Υποδομή για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Τέχνες και Επιστήμες και για την Γλωσσική Έρευνα και Καινοτομία», υποέργο ΑΠΘ (ΕΣΠΑ).

Η ανάπτυξη της υποδομής ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ περιλαμβάνει δράσεις περαιτέρω ανάπτυξης και εμπέδωσης των υπηρεσιών των clarin:el και DARIAH-GR/ΔΥΑΣ μέσα σε ένα κοινό πλαίσιο διαλειτουργικότητας, αποφυγής επαναλήψεων και προώθησης σε διάφορες κατηγορίες χρηστών με βασική αρχή την προώθηση των ανοικτών δεδομένων και υπηρεσιών. Έτσι:

  • Μέσω του clarin:el θα προσφέρεται μια μόνιμη σταθερή υποδομή στην οποία θα μπορούν να βασίζονται οι χρήστες για πρόσβαση σε γλωσσικούς πόρους και διαδικτυακές υπηρεσίες γλωσσικής επεξεργασίας, για υποστήριξη κάθε ερευνητικής και μη δραστηριότητας που βασίζεται σε γλωσσικό υλικό (ανεξαρτήτως αντικειμένου), και για διευκόλυνση της πρόσβασης σε ευρωπαϊκούς πόρους και εργαλεία, μέσω της διασύνδεσής της με την ευρωπαϊκή υποδομή CLARIN. Επιπλέον, το δίκτυο clarin:el θα παρέχει συνεργατικά περιβάλλοντα εργασίας και ανάπτυξης εφαρμογών με τη δημιουργία εικονικών ομάδων εργασίας από ποικίλους επιστημονικούς τομείς.
  • Μέσω του DARIAH-GR/ΔΥΑΣ θα προσφέρεται πρόσβαση σε ένα ποικίλο πλήθος επιμελημένων ψηφιακών πόρων (τεκμηρίων, μεταδεδομένων, λεξιλογίων, θησαυρών, σχημάτων δεδομένων και μεταδεδομένων), σε εργαλεία και υπηρεσίες για την ανάπτυξη, ανάλυση και απεικόνιση δεδομένων, σε οδηγούς καλής πρακτικής, και σε δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης πάνω στη χρήση των μεθόδων και εργαλείων στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών.

Συγκροτώντας έναν ενιαίο εικονικό χώρο εργασίας, o οποίος θα προσφέρει πρόσβαση σε ένα πολύ μεγάλο σύνολο διαλειτουργικών ψηφιακών πόρων, εργαλείων επιμέλειας και επεξεργασίας των πόρων, καλών πρακτικών και υποστήριξης, η ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ θα επιτρέψει στις ελληνικές ερευνητικές και εκπαιδευτικές κοινότητες των ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά και σε παραγωγικούς συντελεστές της επικοινωνίας, του πολιτισμού και του τουρισμού, να πραγματοποιήσουν τις δημιουργικές δραστηριότητές τους με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και μικρότερο κόστος, καθώς επίσης να επιχειρήσουν δράσεις που μόνο η διαθεσιμότητα δεδομένων μεγάλης κλίμακας καθιστά δυνατές. Η υποδομή θα υποστηρίζει τις κοινότητες χρηστών όχι μόνο με την διάθεση επιμελημένων ψηφιακών πόρων, αλλά και μεθόδων, εργαλείων και εκπαίδευσης. Επίσης, μέσω των δικτύων clarin:el και DARIAH-GR/ΔΥΑΣ της υποδομής ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ θα συνεχίσει η συμμετοχή της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές υποδομές CLARIN και DARIAH αντιστοίχως.

Η Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας / ΙΠΣΥ – Ε.Κ. Αθηνά συντονίζει το έργο.

https://apollonis-infrastructure.gr 

http://apollonis.frl.auth.gr/ 

Επιστημονικά υπεύθυνη για το Α.Π.Θ.: Τ. Δημητρούλια.

TRAMIG Πρόγραμμα ERASMUS +, Training newly arrived migrants for community interpreting and intercultural mediation (TRAMIG)

Το TRAMIG είναι ένα πρόγραμμα ERASMUS+ που έχει ως στόχο την επιμόρφωση εκπαιδευτών στο αντικείμενο της κοινοτικής διερμηνείας και της διαπολιτισμικής μεσολάβησης. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι να ενισχύσει την επιτυχή ενσωμάτωση των νεοαφιχθέντων μεταναστών στο γλωσσικό και οικονομικό γίγνεσθαι των χωρών υποδοχής τους. Ο στόχος αυτός αναμένεται να επιτευχθεί επιτρέποντάς τους να εργάζονται αυτόνομα ως κοινοτικοί διερμηνείς και διαπολιτισμικοί μεσολαβητές, ειδικότερα σε περιβάλλοντα υπηρεσιών υγείας, είτε να εργάζονται υπό καθοδήγηση σε προγράμματα επιμόρφωσης στην κοινοτική διερμηνεία και τη διαπολιτισμική μεσολάβηση.

OI ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ TRAMIG

  1. Αξιολόγηση των υπαρχόντων προτύπων εργασίας και των επαγγελματικών προσόντων που απαιτούνται για τους κοινοτικούς διερμηνείς και τους διαπολιτισμικούς μεσολαβητές στις υπηρεσίες υγείας και σύνταξη πρότασης αναφορικά με τα εν λόγω  πρότυπα και επαγγελματικά προσόντα.
  2. Σκιαγράφηση του προφίλ που θα πρέπει να έχει ο εκπαιδευτής σε προγράμματα επιμόρφωσης στην κοινοτική διερμηνεία σε περιβάλλοντα υγείας και στη διαπολιτισμική μεσολάβηση.
  3. Επιλογή υποψηφίων που εργάζονται ήδη ως κοινοτικοί διερμηνείς και διαπολιτισμικοί μεσολαβητές για συμμετοχή στα επιμορφωτικά σεμινάρια.
  4. Ανάπτυξη ενοτήτων επιμόρφωσης με βάση τις βέλτιστες πρακτικές των εταίρων που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα.
  5. Προετοιμασία των υποψηφίων προκειμένου να διδάξουν ανά ζεύγος σε μαθήματα κοινοτικής διερμηνείας σε περιβάλλοντα υπηρεσιών υγείας και διαπολιτισμικής μεσολάβησης.

TA ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΤΟΥ TRAMIG

  1. Μία πρόταση για ένα εθνικό εργασιακό πρότυπο και θεσμοθέτηση τυπικών επαγγελματικών προσόντων για κοινοτικούς διερμηνείς και διαπολιτισμικούς μεσολαβητές και η σκιαγράφηση ενός προφίλ εργασιακών προσόντων για τους εκπαιδευτές στα αντικείμενα της κοινοτικής διερμηνείας και της διαπολιτισμικής μεσολάβησης
  2. Ένας επιμελημένος τόμος διαθέσιμος στο Διαδίκτυο, όπου θα περιγράφονται τα σεμινάρια επιμόρφωσης και θα είναι διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό για μελλοντική χρήση.

ΤΑ ΦΟΡΟΥΜ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ TRAMIG

Τα φόρουμ ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των συμμετεχόντων στο Πρόγραμμα TRAMIG είναι εκδηλώσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφορετικών εταίρων στο Πρόγραμμα, όπως είναι οι ΜΚΟ, οι εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων, οι εκπρόσωποι των μεταναστευτικών ομάδων, των επαγγελματικών οργανώσεων στον τομέα της υγείας και σε διαφορετικούς τομείς γλωσσικής διαμεσολάβησης, οι πάροχοι γλωσσικών υπηρεσιών, κ.ά. Οι εκδηλώσεις ανταλλαγής απόψεων αναμένεται να λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές σε τοπικό επίπεδο και σε τομεακό επίπεδο, να επιτρέψουν στους εταίρους να λάβουν ανατροφοδότηση από τους εμπλεκόμενους φορείς και συνακόλουθα να προσαρμόσουν την εκπαίδευση στις ιδιαίτερες τοπικές ή περιφερειακές ανάγκες.

Τα φόρουμ ανταλλαγής απόψεων που οργανώνονται στη Νορβηγία, Ιταλία, Ελλάδα και Σλοβενία αναμένεται να επιτρέψουν στους εταίρους να κοινοποιήσουν τα αποτελέσματα του Προγράμματος, με στόχο την άνοδο της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στην αγορά εργασίας και τη διάδοση των καλών πρακτικών που θα αναπτυχθούν κατά τη διεξαγωγή του προγράμματος.

Συνεργαζόμενοι Φορείς: Univerza v Ljubljani (University of Ljubljana), Aristotle University of Thessaloniki, University of Trieste, Met – Oslo Metropolitan University, Azienda unita sanitaria locale di Reggio Emilia (AUSL RE), National Institute of Public health – Slovenia (NIPH).

Ιστοσελίδα προγράμματος: https://tramig.eu/ 

Επιστημονικώς Υπεύθυνος: Σ. Γραμμενίδης

Μέλος της Ερευνητικής Ομάδας: Ε. Λουπάκη

Έρευνα για τη χαρτογράφηση του μεταφραστικού χώρου σε Ελλάδα και Κύπρο

Στόχος του ερωτηματολογίου που απευθύνεται στους ελληνόφωνους μεταφραστές με έδρα το εξωτερικό είναι να καταγραφεί η απορρόφηση των μεταφραστών εκτός Ελλάδας και Κύπρου.

Ποιο είναι το προφίλ του ελληνόφωνου μεταφραστή; Ποιες είναι οι σπουδές του; Με τι καθεστώς εργάζεται; Πού κατοικεί; Ποιοι είναι οι συνηθέστεροι και ποιοι οι σπανιότεροι γλωσσικοί συνδυασμοί μεταξύ των ελληνόφωνων επαγγελματιών της μετάφρασης; Είναι πράγματι γυναικοκρατούμενος ο χώρος της μετάφρασης; Σε τι ποσοστό; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα έρχεται να απαντήσει η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα έρευνα για τη χαρτογράφηση του μεταφραστικού χώρου σε Ελλάδα και Κύπρο.

Ο σχεδιασμός της έρευνας, στόχος της οποίας είναι η βελτίωση των συνθηκών στα μεταφραστικά επαγγέλματα, ξεκίνησε στο πλαίσιο της ημερίδας εργασίας με θέμα «Καθορισμός απαιτήσεων έρευνας για τη χαρτογράφηση του μεταφραστικού χώρου σε Ελλάδα και Κύπρο» την οποία συνδιοργάνωσαν το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διερμηνείας και Μετάφρασης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην ημερίδα συμμετείχαν επαγγελματικές ενώσεις μεταφραστών (ΠΕΜ, ΠΕΕΜΠΙΠ, ΣΜΕΔ, ΠΣΕΜΥΠΕΞ, Παγκύπρια Ένωση Πτυχιούχων Μεταφραστών και Διερμηνέων), ελληνικές και κυπριακές υπηρεσίες, σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα (ΑΠΘ, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ΕΚΠΑ, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ΤΕΙ Ηπείρου, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας), αλλά και φορείς όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο Μετάφρασης, το κέντρο εκπαίδευσης μεταφραστών meta|φραση, τα ηλεκτρονικά φόρα Translatum και Λεξιλογία και ιδιωτικές μεταφραστικές εταιρείες.

Βάσει των αποτελεσμάτων της ημερίδας, εκπρόσωποι επαγγελματικών ενώσεων και φορέων εκπαίδευσης μεταφραστών συνεργάστηκαν στο πλαίσιο ομάδων εργασίας και κατάρτισαν ένα τελικό ερωτηματολόγιο το οποίο βρίσκεται αναρτημένο στο διαδίκτυο από τα μέσα Νοεμβρίου 2018.

Το ερωτηματολόγιο απευθύνεται σε επαγγελματίες μεταφραστές με έδρα την Ελλάδα ή την Κύπρο, ελληνόφωνους μεταφραστές με έδρα το εξωτερικό και ιδιοκτήτες μεταφραστικών εταιρειών με έδρα την Ελλάδα ή την Κύπρο και εκπροσώπους των μεταφραστικών υπηρεσιών της ελληνικής ή κυπριακής δημόσιας διοίκησης (υπουργείων, στρατού κλπ.).

https://survey.auth.gr/index.php/survey/index/sid/916174/newtest/Y/lang/el

Επιστημονικά Υπεύθυνος Σ. Γραμμενίδης.

Πρόγραμμα «Καταγραφή της μεταφρασεολογικής έρευνας στον ελληνόφωνο χώρο και δημιουργία online διαδικτυακής Bιβλιογραφικής Βάσης Πληροφοριών»

Η έρευνα επιδιώκει:

  • να καταγράψει τις εργασίες (αυτοτελή έργα, επιστημονικά άρθρα, διδακτορικές διατριβές, μεταπτυχιακές εργασίες) μεταφρασεολογικού περιεχομένου που έχουν εκπονηθεί από ελληνόφωνους μεταφρασεολόγους,
  • να δημιουργήσει μία online διαδικτυακή βιβλιογραφική Βάση Πληροφοριών.

Η καταγραφή της βιβλιογραφίας και η υλοποίηση μίας βάσης πληροφοριών επιτρέπει να oριστούν τα ιδιαίτερα επιστημολογικά χαρακτηριστικά της μεταφρασεολογίας στον ελληνόφωνο χώρο, όπως αυτά αναδεικνύονται μέσα από το σώμα των επιστημονικών δημοσιεύσεων των ελληνόφωνων ερευνητών.

Όσον αφορά την online διαδικτυακή βιβλιογραφική Βάση Πληροφοριών, θα αναπτυχθεί σε σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ανοικτού κώδικα (open source content management system) Joomla με χρήση της MySQL βάσης δεδομένων και θα υπάρχει η δυνατότητα συνεχούς ανατροφοδότησης της με τις νέες δημοσιεύσεις. Η δυνατότητα αναζήτησης των δεδομένων θα είναι εφικτή με λέξεις κλειδιά, με το όνομα του ερευνητή ή με θεματικές ενότητες. Η λειτουργία και συντήρησή της θα γίνεται σε server του Εργαστηρίου Μετάφρασης και Επεξεργασίας του Λόγου, του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ.

Η βάση είναι προσβάσιμη στο http://niobe.frl.auth.gr/hstbibliography/

Eπιστημονικά υπεύθυνος: Συμεών Π. Γραμμενίδης.

Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Στόχοι του Δικτύου είναι η καθιέρωση και χρήση κοινώς αποδεκτής ελληνικής ορολογίας και η βελτίωση της ποιότητας επικοινωνίας στην ελληνική γλώσσα. Αποτελεί χώρο επικοινωνίας και επαφών μεταξύ οργανισμών και φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συγκέντρωση ορολογικού υλικού, την απόδοση καινοφανών όρων στα ελληνικά και την υποβολή προτάσεων βελτίωσης των διαθέσιμων πόρων (κυρίως της βάσης ΙΑΤΕ), την ποιοτική αναβάθμιση των ορολογικών εργασιών και την καλύτερη αξιοποίηση ορολογικών πόρων, βάσεων και πληροφοριακών συστημάτων και πληροφορικών εργαλείων στη μετάφραση.

Ιστοσελίδα προγράμματος https://ec.europa.eu/greece/el-diktyo_el

Επιστημονικά υπεύθυνη για το ΑΠΘ: Τ. Δημητρούλια.

Πρόγραμμα «Σχέδιο Ευρωπαϊκής Ορολογίας σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο»

Για τις ανάγκες του προγράμματος συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος όγκος αυθεντικών κειμένων στην αγγλική και ελληνική, από τα οποία έγινε η εξαγωγή της ορολογίας, τόσο με τη χρήση εργαλείων εξαγωγής ορολογίας όσο και μετά από ανάγνωση. Για κάθε υποψήφιο όρο αναζητήθηκε αντιστοιχία στην ελληνική γλώσσα, ορισμός, στην αγγλική και ελληνική καθώς και συγκείμενο χρήσης. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν μεταπτυχιακοί φοιτητές του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Μετάφρασης-Διερμηνείας, Κατεύθυνση μετάφρασης, καθώς και εξασφαλίστηκε η συνεργασία τόσο εμπειρογνωμόνων του κλάδου όσο και της Ομάδας Ορολογίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ιστοσελίδα προγράμματος https://termcoord.eu/ 

Επιστημονικώς Υπεύθυνη: Ελπίδα Λουπάκη.

Σύνδεση της Πιστοποίησης στη Γαλλική και Ιταλική Γλώσσα με την Εκπαίδευση

«Σύνδεση της Πιστοποίησης στη Γαλλική και Ιταλική Γλώσσα με την Εκπαίδευση» (υποέργο 2.17), το οποίο ανήκει στην πράξη Διαφοροποιημένες και Διαβαθμισμένες Εθνικές Εξετάσεις Γλωσσομάθειας, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» (ΕΣΠΑ), έτη υλοποίησης: 2010-2014.

Κατάρτιση προγραμμάτων ύλης για τη γαλλική και ιταλική γλώσσα με σκοπό τη σύνδεση της πιστοποίησης με τη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση, παραγωγή υλικού προετοιμασίας των μαθητών για τις εξετάσεις πιστοποίησης στη γαλλική και ιταλική γλώσσα μέσω της εφαρμογής του Ηλεκτρονικού Σχολείου (παραγωγή διαδραστικού υλικού και υλικού προσομοίωσης των εξετάσεων).

Επιστημονικώς Υπεύθυνη: Τ. Νενοπούλου

Μέλη της Ερευνητικής Ομάδας: Ε. Κουρδής και Ε. Λουπάκη.

Υποέργο 2.13 «Εκ του σύνεγγυς και εξ αποστάσεως επιμόρφωση αξιολογητών γαλλικής»

Το υποέργο περιλαμβάνει τα εξής πακέτα εργασίας: : Εκπαίδευση εκ του σύνεγγυς και επιλογή «νέων» αξιολογητών γαλλικής, Εκπαίδευση εκ του σύνεγγυς «παρατηρητών» της διεξαγωγής των προφορικών εξετάσεων γαλλικής, Εκπόνηση πολυμεσικού υλικού για την εξ αποστάσεως ενημέρωση και συνεχιζόμενη εκπαίδευση των αξιολογητών γαλλικής γλώσσας, Συνδιαμόρφωση και πιλοτική χρήση της πλατφόρμας για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση των αξιολογητών γαλλικής και λειτουργία help desk, Επιμόρφωση επιλεγμένης ομάδας εξεταστών για να διενεργήσουν «κεντρικά» την προφορική εξέταση διαφόρων επιπέδων γλωσσομάθειας μέσω Η/Υ και Επιμόρφωση επιλεγμένης ομάδας βαθμολογητών για να βαθμολογήσουν «κεντρικά» τα γραπτά διαφόρων επιπέδων γλωσσομάθειας τα οποία θα γράφονται σε Η/Υ.

Eπιστημονικά υπεύθυνος: Σίμος Π. Γραμμενίδης.

Πυθαγόρας I

Στο πλαίσιο του προγράμματος "Πυθαγόρας I: ενίσχυση ερευνητικών ομάδων στα Πανεπιστήμια", η Μονάδα Αυτόματης Επεξεργασίας Φυσικών Γλωσσών προέβη σε συνεργασία με το Τμήμα Φυσικής και τα Τμήματα Ελληνικής και Ιταλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ. Η εν λόγω έρευνα αφορά την "Υπολογιστική μελέτη της εξέλιξης της γλώσσας με μεθόδους προσομοίωσης με έμφαση στην ελληνική γλώσσα". Η διεπιστημονική αυτή πρόταση έχει σκοπό τη δημιουργία μαθηματικών και υπολογιστικών μοντέλων για την περιγραφή της εξέλιξης της γλώσσας, εφαρμόζοντας στη γλωσσολογική έρευνα μεθόδους και πρακτικές που προέρχονται από το χώρο της Στατιστικής Φυσικής (προσομοιώσεις Monte Carlo) και της Εξελικτικής Βιολογίας.

Ανάπτυξη Ελληνικού Ορθογράφου

Το πρόγραμμα "Ανάπτυξη ενός Ελληνικού Ορθογράφου" ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2005 σε συνεργασία με το Τμήμα Κλασικών σπουδών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Κύπρου καθώς και με τον Τομέα Γλωσσολογίας του ΑΠΘ. Στόχος του είναι η ανάπτυξη ενός ποιοτικού ορθογράφου της Νέας Ελληνικής γλώσσας, μέσω της σύμπραξης των επιστημών της πληροφορικής και της γλωσσολογίας. Η καινοτομία "Ελληνικού Ορθογράφου" έγκειται σε τρία χαρακτηριστικά: (α) στην κατάρτισή του με βάση ηλεκτρονικά λεξικά της νέας ελληνικής, και (β) στη δυνατότητά του να αναγνωρίζει και να διορθώνει όρους ειδικών λεξιλογίων.

Πρόγραμμα sms4science

Το πρόγραμμα sms4science αποτελεί μια διεθνή προσπάθεια καταγραφής μιας νέας μορφής επικοινωνίας. Ο στόχος του προγράμματος είναι η συλλογή και η μελέτη ενός διεθνούς σώματος κειμένων γραπτών μηνυμάτων, μια προσπάθεια που ξεκίνησε το 2004 στο Βέλγιο για τα γαλλικά και από το 2007 άρχισε να διευρύνεται και σε άλλες γλώσσες. Το διεθνές πρόγραμμα sms4science συντονίζεται από το Centre du Traitement Automatique du Langage (CENTAL) στο Université Catholique de Louvain στο Βέλγιο. Το πρόγραμμα έχει ως στόχο τη συλλογή ενός μεγάλου αριθμού αυθεντικών SMS που θα αποτελέσουν ηλεκτρονικό σώμα κειμένων για ερευνητικές δραστηριότητες.

Euradic / Technolangues

Στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργάστηκαν ο εκδοτικός οίκος La Maison du Dictionnaire (Γαλλία), το Université de Rennes II (Γαλλία), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Τυνησίας, το Κέντρο Πληροφοριών και Επεξεργασίας του Λόγου (Centrum für Informations- und Sprachverarbeitung, Γερμανία). Η βάση δεδομένων κατασκευάστηκε σε μορφή Access και περιέχει 37.000 όρους χειμερινών και θερινών Ολυμπιακών αθλημάτων. Το πρώτο μέρος της βάσης (αποτελούμενο από θερινά Ολυμπιακά αθλήματα) ήταν διαθέσιμο στο διαδίκτυο δωρεάν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων "Αθήνα 2004" (http://www.at-lci.com/euradic).

Την επιστημονική επίβλεψη του προγράμματος είχε η κ. Τ. Κυριακοπούλου (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας).

Εκπόνηση πίνακα κύριων ονομάτων - ανθρωπωνυμίων

Εκπόνηση πίνακα κύριων ονομάτων - ανθρωπωνυμίων και τοπωνυμίων - που περιέχονται στη μετάφραση του έργου του Γ. Νεχαμά "Ιστορία των Ισραηλιτών της Σαλονίκης". Ο ελληνικός πίνακας, ο οποίος περιέχει 6.212 λήμματα, ταξινομείται με αλφαβητική σειρά και στηρίζεται σε προγενέστερη αποδελτίωση που είχε γίνει με βάση τη γαλλική έκδοση.

Επιστημονικά υπεύθυνη του έργου: Τ. Νενοπούλου-Δρόσου, Καθηγήτρια.

Μέλη της Ερευνητικής Ομάδας: Σ. Γραμμενίδης, Ε. Λουπάκη

Μετάφραση του έργου "Histoire des Israélites de Salonique"

Μετάφραση από τη γαλλική προς την ελληνική γλώσσα του επτάτομου έργου του ιστορικού J. Nehama "Histoire des Israélites de Salonique". Για την εκπόνηση της εν λόγω μετάφρασης συνεργάστηκε ομάδα διδασκόντων, μεταπτυχιακών και διδακτορικών φοιτητών του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας καθώς και ειδικών από διάφορα γνωστικά αντικείμενα.

Επιστημονικώς υπεύθυνες του έργου : Τ. Συμεωνίδου-Χριστίδου, Καθηγήτρια και Τ. Νενοπούλου-Δρόσου, Καθηγήτρια.

Μέλη της Ερευνητικής Ομάδας: Σ. Γραμμενίδης, Ε. Λουπάκη

Η μετάφραση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη του προγράμματος Ariane της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκδόθηκε το 2000 από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press, με τον τίτλο "Ιστορία των Ισραηλιτών της Σαλονίκης" (ISBN 960-12-0853-4 set).

Βελτίωση, επέκταση και δημιουργία σώματος κειμένων

Το σώμα κειμένων διαθέτει τα εξής:

  • Δυνατότητα αναζήτησης σε δύο τελείως διαφορετικά πεδία χρήσης της γλώσσας (δημοσιογραφικό και εκπαιδευτικό).
  • Δυνατότητα αναζήτησης κατά λήμμα, λέξη, αλλά και βάσει μορφολογικών και σημασιολογικών στοιχείων.
  • Δυνατότητα επικοινωνίας με ενημερωμένα λεξικά (π.χ. Λεξικό του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη, Λεξικό Μεσαιωνικής Δημώδους, Αντίστροφο Λεξικό κτλ.). Η δυνατότητα αυτή παρέχει ένα περιβάλλον ιδανικό για λεξικογραφική και γλωσσολογική έρευνα, αλλά και για τη διδασκαλία της ελληνικής.
  • Δυνατότητα σύγχρονης εμφάνισης όλων των μορφολογικών και σημασιολογικών πληροφοριών του λεκτικού τύπου κατά τη διαδικασία αναζήτησης.
  • Πλήρες φιλικό περιβάλλον διεπαφής.