Ημερίδα: Το επάγγελμα του Μεταφραστή

Στις 17 Οκτωβρίου 2012, διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του γραφείου Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του υπευθύνου της στη συγκεκριμένη περίοδο Στράτου Μεϊντανόπουλου, μια ημερίδα για το επάγγελμα του μεταφραστή στην Ελλάδα σήμερα. Ο Σ. Μεϊντανόπουλος απευθύνθηκε στα ελληνικά πανεπιστήμια που εκπαιδεύουν σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο μεταφραστές, όπως και στους συλλόγους μεταφραστών, με αποτέλεσμα η ημερίδα να συνδιοργανωθεί από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τους συλλόγους ΠΕΕΜΠΙΠ (απόφοιτοι του Ιονίου Πανεπιστημίου) και ΠΕΜ (Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών).

Στόχος της ημερίδας ήταν η χαρτογράφηση του τοπίου των μεταφραστικών σπουδών, στη σχέση τους με την επαγγελματική αποκατάσταση των μεταφραστών, αλλά και της μεταφραστικής εργασίας σε όλες τις εκφάνσεις της. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν πολλοί πανεπιστημιακοί που διδάσκουν μετάφραση και μεταφρασεολογία, συνδικαλιστές, επαγγελματίες μεταφραστές, εκπρόσωποι δημοσίων υπηρεσιών, των ευρωπαϊκών οργάνων, μεταφραστικών γραφείων, αλλά και μεταφραστές ελεύθεροι επαγγελματίες, επιμελητές, υποτιτλιστές, εργαζόμενοι στην τοπική προσαρμογή κ.λπ. Εν ολίγοις, έγινε μια σημαντική προσπάθεια να καλυφθεί πλήρως η αλυσίδα παραγωγής της μετάφρασης σε όλους τους τομείς.

Η συζήτηση υπήρξε πολύ εποικοδομητική, καθώς έδωσε μια ζωντανή εικόνα των αναγκών, των δυνατοτήτων, αλλά και των μεγάλων προβλημάτων που υπάρχουν στον χώρο της μετάφρασης. Μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τα βίντεο της ημερίδας στο κανάλι youtube της ΠΕΕΜΠΙΠ. Θεωρώντας ωστόσο ότι το κείμενο λειτουργεί διαφορετικά, τα δύο Πανεπιστήμια, ΕΚΠΑ και ΑΠΘ, αποφάσισαν να αναρτήσουν τις εισηγήσεις στις ιστοσελίδες τους, με επιμελήτριες αντίστοιχα την Τάνια Δασκαρόλη και την Τιτίκα Δημητρούλια. Η ανάρτηση αυτή έχει κάποιες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις συνήθεις ηλεκτρονικές εκδόσεις πρακτικών:

• ορισμένοι συμμετέχοντες δεν έστειλαν τα κείμενά τους και
• άλλοι δεν συμμορφώθηκαν προς τις οδηγίες δημοσίευσης.

Και οι δύο επιλογές σχετίζονται προφανώς με την έλλειψη χρόνου, αλλά δημιούργησαν αρχικά έναν προβληματισμό για τον τρόπο δημοσίευσης, ή εντέλει και την ακύρωσή της, καθώς ήταν αδύνατον να επιτευχθεί ομοιομορφία χωρίς τη συνδρομή των εισηγητών.

Μετά από συζητήσεις, καταλήξαμε ωστόσο ότι

• επειδή ακριβώς όσα κείμενα ήταν διαθέσιμα πρόσφεραν επιπρόσθετες πληροφορίες, όπως βιβλιογραφία και δικτυογραφία λόγου χάρη, ή ενδεχομένως αποτελούσαν επεξεργασμένες μορφές των ομιλιών και
• επειδή ακριβώς το γραπτό κείμενο λειτουργεί διαφορετικά από το προφορικό σε πολλά επίπεδα

καλό θα ήταν να αναρτήσουμε τα κείμενα, παραπέμποντας στα βίντεο για τις ομιλίες που λείπουν.

Ο σημαντικότερος λόγος για την απόφασή μας αυτή είναι η επιθυμία μας, ως πανεπιστημιακών δασκάλων, να υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο τη συζήτηση για το επάγγελμα του μεταφραστή, δημιουργώντας στοιχεία αναφοράς για μελλοντική χρήση των μελετητών αλλά και των επαγγελματιών του κλάδου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σήμερα δεν διαθέτουμε καμία πρόσφατη έρευνα για τους επαγγελματίες μεταφραστές αλλά ούτε και αρχείο μεταφραστών. Σήμερα, σε εποχή βαθιάς κρίσης πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής σε παγκόσμιο επίπεδο, το επάγγελμα του μεταφραστή καθίσταται πολύ σημαντικό, αλλά και δυσχερές επίσης, ενώ η συνειδητοποίηση από την πλευρά του της πολυπλοκότητας της διαμεσολάβησης της μετάφρασης πιο αναγκαία από ποτέ.

Τιτίκα Δημητρούλια
Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης